Ruski revolucionar, ekonomista, sociolog, filozof, političar i državnik Vladimir Iljič Lenjin (1870-1924) je najznačajnija istorijska ličnost epohe. Jedan je od najsvestranijih i najvećih revolucionarnih vođa cjelokupnog međunarodnog proleterijata, klasik marksizma, teoretičar i praktičar velike Oktobarske revolucije, osnivač Treće internacionale i rukovodilac sovjetske države. Revolucionarno razvija marksizam, postavlja i razvija tezu o mogućnosti pobjede socijalizma u jednoj zemlji.
Ovako se nekada o Lenjinu govorilo u socijalističkoj Jugoslaviji, a danas u novonstalim marionetskim režimima „regiona”, on i njegovo učenje su anatemisani, smatraju se jednim od glavnih krivaca za ratne sukobe, zločine i ogromne ljudske patnje na jugoslovenskim prostorima u Drugom svjetskom ratu.
I u zemlji Oktobra novi ruski kapitalisti, zagovornici potpune vesternizacije Rusije, politički sledbenici Borisa Jeljcina, nekadašnji istaknuti članovi KPSS-a, sada veliki poklonici carizma, anatemišu Lenjina, jer je navodno ruskom narodu i svijetu nanio veliko zlo – ostavio je autoritativnu državnu tvorevinu odgovornu za masovna ubistva i raširenu društvenu i političku represiju. Ovi veliki borci za „demokratiju” pominju i kult ličnosti, povezujući ga sa Lenjinom i Staljinom, kategorički zahtijevajući da sa njim „zauvijek raščisti”.
Lenjinovi i Staljinovi protivnici pozivaju se i na rezoluciju EU, izglasanu u Evropskom parlamentu u znak obilježavanja 80. godišnjice Drugog svjetskog rata i kojom se izjednačavaju nacizam i komunizam. Na usvajanju rezolucije najviše su insistirali predstavnici bivših socijalističkih zemalja, članica Varšavskog ugovora, koje su odmah nakon urušavanja SSSR-a (do čega je došlo pravashodno zbog grešaka najvišeg partijskog i državnog rukovodsta), odmah učlanile u NATO. Komentar je suvišan. U rezoluciji se, između ostalog, kaže da su „oba režima počinila masovna ubistva, genocid i deportacije, te bili uzrok gubitka ljudskih života i slobode kakve do sada nije nikada viđeno u istoriji čovječanstva”. Rječ je, dakako, o krajnje primitivnom antikomunizmu s ciljem da se zatre svaki pomen na komunističku ideju i praksu. Istorijska istina je ova: Rusija je imala presudnu ulogu u pobjedi nad fašizmom i zajedno sa narodima tadašnjeg SSSR dala 25 miliona ljudskih žrtava i pretrpjela do tada neviđena materijalna razaranja. Navedimo: bitka za Moskvu (prvi poraz od kojeg se Njemci neće više oporaviti), zatim Staljingrad (prekretnica rata), Lenjingrad, Kursk... i na kraju pobjeda – osvajanje Berlina. Pomenuta rezolucija vrijeđa ne samo sovjetki narod i Crvenu armiju – vrijeđa i sve antifašističke borce širom okupirane Evrope koji su se pod srpom i čekićem borili protiv kukastog krsta i italijanskog fašizma. Ovakav pristup prošlosti, razumije se, ne pomaže njenom razumijevanju.
Kada govorimo o prošlosti, smatra Aleksandar Zinovjev, sovjetski filozof, sociolog, pisac, to jest u razmatranju istorije, trebamo se osloboditi površnosti i zaključivanja u kategorijama opravdanja i osude, budući da takvi pristupi isključuju bilo kakve mogućnosti njenog razumijevanja. A razumijevanje, po ovom svestranom stvaraocu, „gnoseološka je pojava i ne znači opravdanje koje je morlna pojava” ...Razmatranje istorije u kategorijama opravdanja i osude- znači isključivanje bilo kakve mogućnosti njenog razumijevanja. Tvrdnja da je Staljinova epoha zločinačka, za Zinovjeva, „jeste grubo miješanje pojmova - pojam zločina je pravni ili moralni pojam, a nikako istorijski ili sociološki... U Staljinovoj epohi događali su se zločini, ali ona sama kao cjelina nije bila zločin”, zaključuje Zinovjev.
Nije riječ, naravno, samo o EU – tako se misli na Zapadu, u bivšim socijalističkim zemljama, pa i u samoj današnjoj Rusiji. Često se u zemlji Oktobarske revolucije čuju glasovi da Lenjnovo tijelo treba izmjestiti iz mauzoleja u centru Moskve i „ baciti na smetilište „. Tako je u Rusiji. U Njemačkoj, međutim, jedna ljevičarska radikalna mala partija koja se zove marksističko-lenjinistička najavila je da će uprkos protestima vlasti uskoro podići spomenik osnivaču Sovjetskog Saveza. Marks u rodnom Trijeru, a Lenjin u Gelsenkirchenu.
„Neko je”, prema Zinovjevu vodećem sovjetskom disidentu i velikom borcu protiv Staljina i staljinizma (boravio je u izgnanstvu 20 godina), „planirao i veoma želio da se trijumfalno obilježi dolazak novog milenijuma uklanjanjem simbola komunizma, a Lenjin je ostao poslednji simbol tog perioda... Za Lenjina i Staljina se treba boriti... Ja sam bio antistaljinista do posljednjeg dana Staljinovog života, ali kao istraživač i kao ruski čovjek kažem: 20. vijek bio je vijek Lenjina i Staljina, kao što je 19. vijek bio vijek Marksa i Napoleona” (pod. B Ć.). Treba se boriti i za obnovu Lenjinovih sovjeta, za socijalizam sa stvarnom, ekonomskom demokratijom, za uspostavljanje sloboda i ljudskih prava koja uključuju socijalna, ekonomska i kulturna prava koja su građani Rusije nekada imali u Sovjetskom Savezu.
Lenjin je neuporedivo više nego Marks bio aktivni revolucionar. Marks je pisao, Lenjin je vodio ljude. On ostaje i danas revolucionarni div, koji nadvisuje čitavo jedno razdoblje, čovjek koji je i danas putokaz dugim sporim povorkama što prolaze kraj Kremlja... Lenjin je bio Marksov učenik, ali ne i njegov rob. U nekim postavkama otišao je dalje od svog učitelja, a dvije su imale životnu važnost, to su: uloga partije i seljaštva u revoluciji. Galbrajt je u pravu vodio je ljude i imao čudovišnu sposobnost da ih iz njihovog „uobičajenog života” pokrene na akciju, revolucioniše njihovu svijest i učini ih subjektima istorije.
Boljševičke partije i sovjetske države nema, ali su ostale ideje slobode, jednakosti, socijalne pravde, bratstva-ostala je pokretačka snaga u stvaranju humanijeg, pravednijeg i racionalnijeg društva. I u pravoj stvarnosti ruskog društva koje potresaju socijalne nejednakosti, korupcija, bijedne plate i penzije, katastrofalna demografska situacija, Lenjin i lenjinizam, i pored satanizacije, ostaju ona pokretačka snaga koja mijenja mase - otvara im oči i podstiče na revolucionarne društvene promjene.
Kada zdravstvenu krizu izazvanu pandemijom virusa korona zamijene redom ekonomska, socijalna i politička kriza postaviće se pitanje kako i kuda dalje? Neoliberalizam je doživio krah - tim putem (bespućem) se dalje ne može. Na raskršću smo: ili se boriti za stvaranje društva socijalne pravde, slobode i jednakosti, ili i dalje živjeti svoj „uobičajeni život” - život u neslobodi, materijalnoj bijedi,nejednakosti i nepravdi. Gospoda kapitalisti, i u Rusiji i u svijetu, kad-tad će morati da shvate za njih gorku, ali veliku istinu: nema kraja istorije i njene posljednje stranice.
Borivoje ĆETKOVIĆ

Dž. K. Galbrajt: Pravi vođaDa je 20. vijek bio vijek Lenjina misli i Džon Kenet Galbrajt (1908-2006) najpoznatiji, najistaknutiji i najuspješniji teoretičar građanske političke ekonomije u drugoj polovini prošlog stoljeća. Veliki američki naučnik zapisao je 1977. godine u svom znamenitom, proročanskom djelu „Doba neizvjesnosti” o Lenjinu, da je i on „kao i većina drugih revolucionara” bio građanskog porijekla, jer mu je otac bio učitelj i školski nadzornik. Ali revolucionarnost se „provlačila” kroz porodicu; stariji Lenjinov brat obješen je kao student zbog sudjelovanja u diletantskoj zavjeri u kojoj je trebalo da bude izvršen atentat na cara Aleksandra III (pod. B.Ć.).